Manastırlar Diyarı

Orta Çağ’da kurulan birçok Gürcü kilisesi, Türkiye’nin kuzeydoğusunun tarihine ışık tutmaktadır.

Doliskana Manastırı, yaygın olarak Dolishane Manastırı olarak da bilinir, Artvin’de yer alan bir Orta Çağ Ortodoks Gürcü manastırıdır. Günümüzde bir cami olarak kullanılmaktadır. Yapının dış duvarlarındaki Gürcüce yazıtlar 10. yüzyıla aittir.

İşhani (İşhan) Manastırı, Artvin’in Yusufeli ilçesinin doğusunda, Dağyolu (İşhan) Köyü’nde yer alır. 1008 yılında inşa edilen kilise, 1549 yılında Osmanlılar tarafından camiye dönüştürülmüştür. Pencere pervazındaki ejderha ve aslan arasındaki mücadeleyi gösteren kabartma özellikle ilginçtir. Orijinal konik haçvari yapısı korunmuştur.

Tbeti Manastırı (Cevizli), Artvin’in Şavşat ilçesinin kuzeydoğusunda, Cevizli Köyü’nde yer alır. Bagratlı valilerinden Aşot Koh tarafından, 899-914 yılları arasında yaptırılmıştır. Aşot Koh’un mezarı kiliseye bitişiktir. Gürcü mimarisi olan yapının dış cephesi sütunlar ve kabartmalarla süslenmiştir. Yapının kuzey pencerelerinde bir Mesih freski ve koç başı freskleri bulunmaktadır. Koç başları Bagratlı Hanedanlığı’nın, koçu kutsal kabul eden Hunlara olan muhabbetini göstermektedir.

Altıparmak Köyü’nde (eski Barhal) bulunan 10. yüzyıldan kalma ve günümüze kadar bozulmadan ulaşan Gürcü kilisesi, bugün cami olarak kullanılmaktadır. Gürcüler için Parkhali olarak bilinen ve 9. yüzyılda inşa edilen kilisenin cephesi gri renkli düzgün kesilmiş taşlarla örtülmüş ve kulesiz bir yapıdır.